Równoległe wydarzenia z historii Polski.

p. n. e. - draft - najstarszy papier wartościowy. Drafty były w użyciu w Babilonii, Egipcie i Rzymie, ale nie mamy jasnego opisu ich używania.

I wiek n. e. - chirographa i syngrapha - antyczne zobowiązania pisemne.

chirograf - (gr. cheirógraphos - napisany ręcznie) forma dokumentu, której autentyczność i ważność prawną potwierdziło własnoręczne napisanie (chirographa) lub podpisanie (syngrapha) go; od X wieku forma potwierdzająca ważność prawną części dokumentu, poszczególnych stron.

1156 r. Dokument ten nazywany jest przez różnych autorów - draftem, wekslem, obligacją - posiada cechy tych papierów wartościowych

1157 r. Bank Wenecki wyemitował prawdopodobnie pierwsze obligacje rządowe.

1260 - 1333 r. Władysław Łokietek.

1335 r. Pierwszy znany przykład weksla trasowanego. Na jego podstawie trasat dokonywał zapłaty określonej sumy pieniężnej na polecenie remitenta, przedstawiającego określony dokument wystawiony przez trasanta.

1345 r. Pierwsza publiczna emisja obligacji prywatnych zbywalnych, posiadających oprocentowanie, była związana z panowaniem rodu Monte we Florencji.

Wiek XIV - XVI duży wzrost obrotu (wekslami) przez bankierów na jarmarkach.

1310 - 1370 r. Kazimierz III Wielki.

1364 r. Uczta u Wierzynka. Właściwie Mikołaj Wirsing, kupiec, bankier, rajca i ławnik krakowski. Stolnik sandomierski i generalny zarządca dworu królewskiego.

1400 r. Księga kupiecka stanowiła pierwotną formę księgowości pojedynczej, umożliwiając kupcowi orientację w stanie rozrachunków z kontrahentami w najważniejszych rzeczowych składnikach majątku.

Zanik formy weksla własnego, prawo kanoniczne, bulle 1406 r, 1570 r, 1590 r - przeciwdziałanie lichwie.

Denarius Petri - świętopietrze. Wypłacane Watykanowi wekslami trasowanymi.

1491 r. Luca Paciali, Wenecja. Dzieło "Zasady arytmetyki, geometrii, proporcji i proporcjonalności". Wprowadzenie podwójnego zapisu księgowego (w dzienniku chronologicznie i na kontach dłużników).

1533 r. Jedne z pierwszych akcji zostały wyemitowane przez Kompanię Kupców Podróżników w Londynie.

Skrypty dłużne z klauzulą "na zlecenie" i "na okaziciela".

Wiek XVI indos pełnomocniczy (pojedynczy), wiek XVII indos pełny (wielokrotny).

1530 - 1584 r. Jan Kochanowski z Czarnolasu.

1647 r. Dzieło Jana Aleksandra Gorczyna pod tytułem "Nowy sposób Arytmetyki. Jako się każdy prędko y łatwie może nauczyć rachować. Rozmowa dla snadnieyszego pojęcia. W Roku 1647 w Krakowie w Drukarniey Krzysztofa Schedla". Znajduje się w nim rozdział: "o wekslach abo idko Lacinnicy zowią o Cambiach", w którym między innymi czytamy:

"Iż nie zawsze dla niebezpieczeństwa / w gotowiźnie pieniądze Kupcy z sobą wozić mogą / wynaleźli dla tego Cambia abo Weksle / aby ten tylko karte maiąc Cambiatora swoiego miasta / gdzie pieniądze odliczył / mogł takież pieniądze w Cudzey źiemi mieć. Wiedz ieśliż wediug significaci y imienia uważamy (imienny ) / co jest Weksel / nie znaczy się nic innego tylko przemienienie według Niemców, Jeśli zaś według mieysca / to znaczy tego Kupca który sie tym tylko bawi (bankier trasant) / aby drugiemu (trasat bankier ) który także na Cambium abo Weksel w innym mieście daie rowno correspondował. Jeśli zaś względem / swego esse, to Weksel znaczy list ten / abo zeznanie Cambiatora (trasant ) tego, który wźiął pieniądze aby temu pokaźycielowi (okaziciel ) oddano tak wiele było / iako wiele na Cambium oddał."

1655 - 1660 r. Najazd Szwedów na Polskę.

1662 r. Przykład praweksla. "Membrana odemnie niżej podpisanego dana jest Ukazicielowi tey mem­brany moiey na summę Zlotych Polskich sto Czterdzieści y Siedm, każdy Zloty rachuiąc po gr. 30 Polskich, którą to zwysz mianowaną summę 147 obiecuię y powinien będę każdemu Ukazicielowi tey membrany moiey na dwie racie. Pierwszą ratę da Pan Bóg na Srodopoście Dominica Letare Zlotych Siedemdziesiąt y trzy groszy Piętnaście w roku 1662, drugą i ostatnią ratę w tymże roku na S-ty Wojciech Zlotych Siedmdziesiąt y trzy groszy Piętnaście bez żadnej zwloki y trudności oddać y zaplacić, a co dla lepszey wiary i Pewności Ręką swoją wlasną podpisalem się. Dziato się we Lwowie dnia 16 Februarii A - o 1662 Stanislaw Sczepka, Jan Miller jako świadek bes skody swoij Thomas Rabel jako świadek".

1664 r. Tymf - srebrna polska moneta o wartości nominalnej 30 groszy, a realnej (wartość zawartego srebra) 12 groszy. Emitowana w celu spłaty długów państwowych (dziura budżetowa). Świadome fałszerstwo tymfa, usankcjonowane przez Sejmową Komisję Menniczą, zostało odzwierciedlone w wybitym po łacinie haśle: "Wartość tej monecie nadaje zbawienie ojczyzny, które jest więcej warte od metalu". Wbrew intencjom emisja tymfa przyczyniła się do znacznego wzrostu cen i ruiny gospodarki. Pojawiła się silna inflacja, pojęcie jeszcze przez długi czas niezrozumiane. Nazwa tymf pochodzi od nazwiska jego projektodawcy, A. Tymfa, dzierżawcy mennic w Krakowie, Bydgoszczy i Lwowie. Sytuacja wywołana emisją tymfa znalazła też odzwierciedlenie w powiedzeniu: "Dobry żart, tymfa wart".

1673 r. Francuski Kodeks Handlowy, który nałożył na kupców obowiązek prowadzenia ksiąg handlowych, sporządzania, co 2 lata inwentarza oraz przechowywania ksiąg i dokumentów przez 10 lat.

1772 r. Pierwszy rozbiór Polski.

1774 r. Przykład weksla. "W Warszawie dnia ósmego Listopada tysiącznego siedemsetnego siedemdziesiątego czwar­tego zł. 103 za miesięcy sześć od daty dzisieyszey (termin płatności od daty wystawienia) zaplacić powinienem, za tym moim wlasnym iedynym wexlem do rąk Imci Pana Dawida Mewiusza, albo komu innemu za iego zleceniem, (indos, legitymacja formalna) summę sto trzy czerwonych zł. obrącz­kowych, ktorey walor odebrałem (klauzula waluty) ... lerzy Semproniusz akceptuię na mnie sa­mego, lerzy Sepronius (konstrukcja weksla trasowanego w którym: wystawca, trasat i akceptant to ta sama osoba - weksel własny)".

1775 r. Konstytucja sejmowa "Ustanowienie prawa wexlowego".

Konstytucja była konglomeratem przepisów prawa materialnego i procesowego. Zawierała również przepisy egzekucyjne. Została podzielona na osiem paragrafów: § I. O wexlach, § II. O pro­testach, § III. O preskrypcyi, § IV. O osobach wexluiących, § V. O processie wexlowym, § VI. O appellacyach, § VII. O exekucyach wexlowych, § VIII. lus subsidiarium.

Interesujące jest zagadnienie weksli na okaziciela , których konstytucja z 1775 r. nie wymieniała, a ówcześni teoretycy prawa wekslowego uważali za niedopuszczalne. Jednakże były one używane w praktyce, gdyż wystawiania weksli na ukaziciela zabroniła dopiero szlachcie posesjonatom konstytucja z 1778 r. (przeciwdziałanie lichwie). Należy przyjąć, że normy dotyczące wystawia­nia weksli na okaziciela miały charakter zwyczajowy. Weksle na ukaziciela były wówczas najczęstszym rodzajem weksla, mając najczęściej postać weksla własnego.

Weksle trasowa­ne były głównie używane przez kupców w dwojakiej formie: albo kupiec zagraniczny wystawiał go przesyłając do akceptu kupcowi polskiemu, albo odwrotnie, polski kupiec przesyłał weksel do akceptu za granicę.

Istotne znaczenie dla prawa wekslowego miał paragraf dotyczący zdolności wekslowej, który taksatywnie wymieniał osoby niezdolne do zaciągania zobowiązań wekslowych. Były to:

1) dzieci pod władzą rodziców, niemające własnego majątku
2) małoletni pod władzą opiekunów,
3) żony pod zwierzchnością mężów,
4) duchowni.

W późniejszym okresie czasu został on rozszerzony w stosunku do szlachty. W wyniku nadużywania przez nią kredytu wekslowego zostały wydane konstytucje z lat 1776, 1778, 1780, z których ostatnia w ogóle zakazała wystawiania weksli przez szlachtę.

1791 r. Konstytucja 3 Maja

1807 r. Kodeks Handlowy Napoleona (klauzula waluty - pokrycie na podstawie umowy).

1871 r . Ustawa Niemiecka (uniezależnienie od umowy stron - abstrakcyjność zobowiązania).

1930 r. Konwencje Genewskie.

1936 r. Polskie prawo wekslowe i czekowe.

1997 r. Ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
(Art. 1 ust 2 Wyłączone są weksle , czeki i dokumenty bankowe o charakterze lokat terminowych).